Niên biểu Tây_Ban_Nha_chinh_phục_Đế_quốc_Aztec

  • 1428 – Tenochtitlan, Texcoco, và Tlacopan liên minh, thành lập Tam Đồng Minh
  • 1492–93 – Columbus phát hiện các đảo Caribbean; mở đường cho các khu định cư Tây Ban Nha sau này
  • 1493–1515 – Tây Ban Nha an cư lạc nghiệp tại vùng Caribbean và Bờ Tây Ban Nha
  • 1502 – Moctezuma II được lập thành Huey tlatoani, "hoàng đế" của Tam Đồng Minh
  • 1503–09 – Moctezuma đi chinh phạt Trung bộ Mỹ
  • 1504 – Hernando Cortes tới Caribbean
  • 1511– Thống đốc Tây Ban Nha tại Caribbean ủy quyền cho Diego Velázquez đánh chiếm Cuba
  • 1515 – Vua Texcoco Nezahualpilli băng hà; Cacamatzin lên ngôi; Ixtlilxochitl nổi dậy
  • 1517 – Francisco Hernández de Córdoba khám phá vùng Bờ biển Yucatán
  • 1518 – Juan de Grijalva khám phá vùng Yucatán và bờ Vịnh; Cortés được cử đi dẫn đầu đoàn viễn chinh lần ba

1519

Cortés và cố vấn của ông, một phụ nữ người Nahua tên La Malinche, gặp mặt Moctezuma tại thành Tenochtitlan, 8 tháng 11, 1519Moctezuma băng hà, được mô tả trong Thủ bản Florentine
  • 10 tháng 2 – Cortés rời Cuba theo lộ trình của Hernández de Córdoba
  • Đầu năm 1519 – Gerónimo de Aguilar, người Tây Ban Nha biết tiếng Maya tại Yoko Ochoko, gia nhập nhóm Cortés;
  • 24 tháng 3 – Thủ lĩnh Potoncan hòa hoãn với quân Tây Ban Nha và dâng tặng 20 nữ nô lệ làm cống phẩm. Một trong sô họ (tên là La Malinche, Doña Marina, Malintze, và Malintzin), biết cả tiếng Nahua lẫn Maya và bà trở thành người phiên dịch chính của nhóm.[4]
  • 21 tháng 4 – Đoàn viễn chinh tới nơi gần San Juan de Ullúa[5]
  • Đầu tháng 6 – Cortes thành lập Villa Rica de la Veracruz và chuyển đại bản doanh tới nơi gần Quiahuiztlan.[6] Sau đó, người Tây Ban Nha tiến đến Cempoala[5] và liên minh với Xicomecoatl (còn gọi là Tù Trưởng Béo và Cacique Gordo),[7] thủ lĩnh Cempoala. Vào thời điểm này, Cempoala là thủ đô của Liên bang Totonac.
  • Tháng 7/Tháng 8 – Cortes mạo phạm Cempoala [8]
  • 16 tháng 8 – Người Tây Ban Nha và Totonac hành quân tới Thung lũng Tenochtitlan, đi qua Citlatapetl và các địa danh nổi tiếng khác như Cofre de Perote[9]
  • 31 tháng 8 – Tlaxcalteca phục kích tây Ban Nha sau khi họ đi vào lãnh thổ Tlaxcalteca và giết được hai kị binh [10]
  • Tháng 9 – Tlaxcalteca liên tục quấy nhiễu quân Tây Ban Nha. Các cuộc tấn công này bị đẩy lùi và người Tây ban Nha trả đũa bằng cách tàn phá các ngôi làng xung quanh. Tlaxcalteca cầu hòa sau nhiều ngày chiến đấu.[11][12]
  • Tháng 10 – Tại Cholula, người Tây Ban Nha thảm sát cư dân nơi đây do nghe đồn họ âm mưu ám sát Cortes [13]; tiếp tục tiến tới Tenochtitlan
  • 8 Tháng 11, 1519 – Cortes gặp Moctezuma

1520

Đậu mùa trong Cuốn XII đề cập đến cuộc chinh phạt trong Thủ bản Florentine
  • Tháng 4 hoăc 5 – Pánfilo de Narváez tới bờ Vịnh, cử đi bởi Thống đốc Velázquez bắt giữ Cortés tội phản quốc
  • Giữa tháng 5 – Pedro de Alvarado tàn sát quý tộc Aztec trong Đền Lớn
  • Cuối tháng 5 – Cortés đại phá quân của Narvárez tại Cempoala
  • 24 tháng 6– Quân Tây Ban Nha quay lại Tenochtitlan
  • Cuối tháng 6 – Khởi nghĩa tại Tenochtitlan; Moctezuma bị giết; nhiều thủ lĩnh Aztec khác cũng bị giết
  • 30 tháng 6 – "La Noche Triste" – Liên quân Tây Ban Nha-Tlaxcala triệt thoái khỏi Tenochtitlan; mất 1,000 người Tây Ban Nha và 1,000 người Tlaxcala
  • 9 hoặc 10 tháng 7 – Trận Otumba, quân Aztec giao chiến với liên quân Tây Ban Nha-Tlaxcala tại Otumba
  • 11 hoặc 12 tháng 7 – Liên quân tháo chạy về Tlaxcala
  • 1 tháng 8 – Tây Ban Nha đánh Tepeaca để trả đũa[14].
  • Giữa tháng 9 – Cuitlahuac lên ngôi
  • Giữa tháng 10 hoặc giữa tháng 12 – đại dịch đậu mùa; Cuitlahuac băng hà ngày 4 tháng 12, có thể là do bệnh dịch
  • Cuối tháng 12 – Liên quân quay trở lại Thung lũng Mexico; hội quân với lực lượng Texcoco của Ixtlilxochitl

1521

Cuauhtemoc bị bắt sống. Thế kỷ XVII, tranh sơn dầu.
  • Cuối tháng 2 – Cuauhtemoc được tôn làm huey tlatoani của Tenochtitlan
  • Tháng 2 – Liên quân tây Ban Nha-Tlaxcala- Texcoco đánh chiếm Xaltocan và Tlacopan; Texcoco trở thành đại bản doanh cho các hoạt động đánh Tenochtitlan
  • Đầu tháng 4 – tấn công Yautepec và Cuernavaca, rồi cướp bóc thành phố
  • Giữa tháng 4 – Liên quân đại bại dưới tay Xochimilcans, thành bang phe Tenochtitlan
  • Cuối tháng 4 – Cho đóng 13 chiến thuyền brigantine đáy nông dưới sự giám sát của người Tây Ban Nha với nhân lực chủ yếu là người Tlaxcala; trang bị pháo; hạ thủy xuống Hồ Texcoco, cho phép Tây Ban Nha kiểm soát hoàn toàn hồ nước
  • 10 tháng 5 – Vây hãm Tenochtitlan; kênh nước ngọt từ Chapultepec bị cắt đứt
  • 30 tháng 6 – Quân Tây Ban Nha-Tlaxcala bị đánh bại trên bờ đường dẫn vào thành phố; lính và ngựa của họ bị người Aztec hiến tế tại Tenochtitlan
  • Tháng 7 – Tàu Tây Ban Nha cập bến tại Veracruz với quân lương, ngựa và binh lực mới
  • 20–25 tháng 7– Tử chiến thành Tenochtitlan
  • 1 tháng 8 – Liên quân tây Ban Nha-Tlaxcala-Texcoco tiến vào Plaza Mayor; người Aztec chống cự mãnh liệt
  • 13 tháng 8 – Người Aztec chịu hàng; Cuauhtemoc bị bắt trên đường chạy trốn
  • 13–17 tháng 8 – Cướp bóc hàng loạt và bạo lực nổ ra trên đường phố Tenochtitlan

1522

  • Tháng 10 – Charles V, Hoàng đế Thánh chế La Mã vinh danh Cortés của Tân Tây Ban Nha.
  • Tháng 11 – Vợ của Cortés, Catalina Suárez, qua đời tại Coyoacan, nơi Cortés đang ở vào thời điểm Thành phố Mexico được xây dựng trên đống tro tàn của Tenochtitlan
  • Bức thư thứ hai của Cortés cho quốc vương được xuất bản ở Seville, Tây Ban Nha

1524

  • 12 nhà truyền giáo Francisca đầu tiên đến Mexico, "cuộc chinh phạt tâm linh" bắt đầu, cải đạo người bản địa thành những con chiên của Chúa[15]
  • Cristóbal de Olid tiến sâu vào Honduras; từ bỏ quyền kiểm soát của Cortés; Cortés viễn chinh tới Honduras với Cuauhtemoc làm con tin

1525

  • Tháng 2 – 3 người cai trị của cựu Tam Đồng Minh, bao gồm Cuauhtemoc, bị đem ra xử tử
  • Don Juan Velázquez Tlacotzin, cựu "Phó vương" (cihuacoatl) lên làm chức thống đốc phân khu dân tộc thiểu số của Thành phố Mexico

1525–30

1527–1547

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tây_Ban_Nha_chinh_phục_Đế_quốc_Aztec http://www.isidore-of-seville.com/cortes/ http://www.mexicoarcheology.com/cempoala/ http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/IbrAmerTxt http://uwdc.library.wisc.edu/ http://www.relatosehistorias.com.mx/ensayos_relato... http://www.antorcha.net/biblioteca_virtual/histori... http://www.spanishwars.net/16th-century-conquest-o... http://www.newadvent.org/cathen/04397a.htm https://itunes.apple.com/us/book/conquest/id593921... https://www.thoughtco.com/hernan-cortes-conquest-o...